Türk Standartlar Enstitüsünün 19.8.1993 tarihli teklifi
üzerine. Millî Eğitim Bakanlığınca her yıl ekim ayının üçüncü haftası.
Standartlar Haftası olarak kutlanması kabul edilmiştir.
Bu hafta da;
Türk
Standartlar Enstitüsünün kuruluş amaçları ve görevleri,
Standardın ne olduğu
ve yararları,
Tüketicinin korunması ve sağladığı yararları,
TSE ve
kalite konuları hakkında öğrencilere bilgi verilir
Radyo ve televizyonlarda
Türk Standartları Enstitüsü hakkında halk bilgilendirilir.
Hatalı ve bozuk
mal alındığında ne yapılması gerektiği açıklanır.
Aldatıcı ve haksız
reklâmların zararları anlatılır.
TSE damgası ve garanti belgesinin önemi
açıklanır
TÜKETİCİYİ KORUMA (STANDARTLAR) HAFTASI
Belirli
bir hizmetin, ihtiyaçları karşılayacak üretimin, ekonomiye ve teknik amaçlara
uygun ölçüde üretmek için; özelliklerini belirleme ve tek biçime sokma işlemine
"Standardizasyon" denir.
Standardizasyon çalışmaları sonucu ortaya çıkan;
belge, doküman veya esere "Standard" adı verilmektedir.
Ülkemizde
standardizasyon çalışmaları 1930 yılında başlamış, 1936'da "Standardizasyon
dairesi", 1954'de de "Türk Standartları Enstitüsü" kurulmuştur. 18 Aralık 1960
yılında yürürlüğe giren bir yasa ile TSE yeniden oluşturulur ve 16 Mayıs 1985
tarihli 3205 sayılı yasa ile TSE Kurumu bugünkü yapışma kavuşturulur. TSE'nin
görevi; her türlü standardizasyonu hazırlamak ya da hazırlatarak, uygun
bulduklarım Türk Standartları olarak kabul etmektir.
Standardizasyonun
amaçları:
1. Üretimde ve malların değişiminde işgücü, malzeme, güç
kaynağı vb. faktörlerde en yüksek düzeyde tasarruf sağlamak.
2. Tatmin edici
mal ve hizmet üretimini sağlayarak tüketici çıkarlarım gözetmek.
3. İnsan
yaşamının sağlık ve güvenliğini korumak.
4. İlgili grupların, birbirleriyle
olan bilgi alışverişini ve anlaşmalarım kolaylaştırmak.
İyi bir tüketici
satın aldığı ürünün. TSE veya TSEK markalı yani, Türk Standartlar Enstitüsü
Kurumu işareti olmasına dikkat etmelidir.
Ülkemizi gelecekte yönetecek
olan çocuklarımızın ve gençlerimizin kalite ve standardizasyon bilinç ve
kültürünün oluşması için; Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu'nun
aldığı kararla; ilköğretim, lise ve dengi okullarda "Tüketicinin Korunması
Kolunun" her yılın "Ekim ayının 3. haftasının "Standartlar Haftası" olarak
kutlanmasını, orta öğretim kurumlarının öğretim programlarına "Standardizasyon
ve Kalite -1" dersinin seçmeli ders olarak alınması uygun
görülmüştür.
Tüketicileri korumak için, Dernek ve Vakıf şeklinde sivil
toplum örgütle-ri kurulmuştur. Bu kuruluşlar alışverişlerinde insanları
aydınlatmakta ve tüketici haklarım korumaktadırlar.
STANDARTLARIN VE TSE MARKALARININ
YARARLARI
Üreticiye Sağladığı Yararlar:
1. Belirli bir plan
ve programa göre üretim yapılmasına yardımcı olur.
2. Uygun kalitede seri
üretime olanak sağlar.
3. Standartlar sayesinde kayıp ve artıklar en az
düzeye iner.
4. Verimlilik artırılır. Depolamayı kolaylaştırır, stokların
azalmasını sağlar.
5. Taşımayı ucuzlatır ve kolaylaştırır.
6. Maliyeti
düşürür.
Tüketiciye Sağladığı Yararlar:
1. Tüketicinin can ve
mal güvenliğin korur.
2. Standart mallar, tüketiciye karşılaştırma ve seçim
kolaylığı sağlar.
3. Standart, sipariş ve alım işlerini kolaylaştırır,
alıcıların fiyat ve kalite yönünden aldanmalarım önler.
4. Ucuzluğa yol
açar.
5. Ruh sağlığını korur, stresi önler.
Ekonomiye Sağladığı
Yararlar:
1. Standartlar, ulusal sanayi belirli hedeflere yöneltebilir.
2. Ulusal üretimin kalite bakımından gelişmesine yardımcı olur. ,
3.
Ulusal ekonomide arz ve talebin dengelenmesine yardım eder.
4. Dağıtım
masraflarını azaltır.
5. İhracatta üstünlük sağlar.
6. Ulusal karakterde
bir sanayinin kurulmasında ve gelişmesinde öncülük yapar.
7. Yan sanayi
dallarının kurulmasını ve gelişmesini sağlar.
İYİ BİR TÜKETİCİ
NELERE DİKKAT ETMELİDİR ?
a) Bir ürünü satın alırken, o ürünün TSE ya da
TSEK markalarını taşıyıp taşımadığını kontrol etmeli; bu markaları taşımayan
ürünler tercih edilmemelidir.
b) Tüketici, ne istediğini bilmelidir.
c)
Elde edilen mal ve hizmetlerin nasıl kullanılacağını bilmelidir.
d) Bilinçli
bir alıcı olmalıdır.
e) Parasal açıdan günübirlik değil, uzun vadeli bir
planlama yapılmalıdır.
ALIŞVERİŞTE ALDANMAMANIN YOLLARI
a) Alışveriş
Öncesi:
1. Parasal açıdan plan yapın, ihtiyacınızı belirleyin.
2.
Alışverişi aceleye getirmeyin, son ana bırakmayın.
3. Alışverişe çıkmadan
önce bir liste yapın, öncelik sırasına göre alışverişinizi yapın.
4. Aldatıcı
reklâmlara kanmayın.
5. Piyasaya yeni çıkan marka ve model hakkında araştırma
ve soruşturma yapın.
b) Alışveriş Sırasında:
1. Alışveriş
yaparken bilinçli ve dikkatli davranın.
2. TSE markalı malları tercih
edin.
3. İlk girdiğiniz yerden alışverişinizi hemen yapmayın, iyi bir piyasa
araştırması yapın.
Çünkü aynı mal farklı fiyatla satılabilir.
4. Almaya
karar verdiğiniz malın etiketini mutlaka okuyun.
5. İhtiyacınıza en iyi
cevabı verecek malı tercih edin.
6. Ambalajsız gıda maddelerini
almayın.
7. İlaç ve gıda ürünlerinin son kullanma tarihlerine mutlaka
bakın.
8. Dayanıklı tüketim malları alınırken, üretici firmanın yaygın ve
etkin bir servis ağma sahip olup olmadığım araştırın.
9. Tamiri mümkün
olmayan, yedek parçası bulunmayan ürünleri almaktan kaçının.
10. Dayanıklı
tüketim mallarının garanti belgesine, tanıtmalığına dikkat edin. Malı alırsanız
belgeyi firmaya onaylattırın. Garanti belgesinin içeriğini kontrol edin.
11.
Üreticisi belli olmayan ürünleri almayın.
12. Aldığınız ürünü mağazada
mutlaka kontrol edin. Hatalı ürünse hemen orada değiştirin.
13. Zorunlu
olmadıkça hiç tanımadığınız kişilerden alış veriş yapmamağa çalışın.
14.
"Almazsanız almayın, biz ürün tanıtımı yapacağız." diye evinize kadar gelen
satıcılara itibar etmeyin.
15. İndirimli satışlardan alış veriş yaparken
ürünün defolu veya bozuk olmamasına dikkat edin.
16. Ürünün modeli hakkında
bilgi ediniri.
c) Alışveriş Sonrası:
1. Dayanıklı tüketim
mallarım kullanmadan önce "kullanma kitapçığım mutla-ka okuyun.
2. Satıcıdan
aldığınız makbuzları, faturaları, garanti belgesini kesinlikle saklayın.
3.
Ürününüz bozuk ya da hatalı çıkarsa şikayetçi olmaktan çekinmeyin.
4.
Kalitesiz malı, uğradığınız haksızlığı sineye çekmeyin. İlgili kuruluşlara haber
verin. Basın organlarındaki tüketici köşelerine durumu bildirin.
5. Sonuca
ulaşmak için kararlı olun.
(TSE), özel hukuk hükümlerine göre
yönetilen ve tüzel kişiliği olan, başbakanlığa bağlı kamu kuruluşu.
25
Eylül 1954'te Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesinde oluşturulan
TSE 18 Kasım 1960'taki 132 sayılı kuruluş yasasıyla TOBB'den ayrıldı. TSE'nin
kuruluş yasası son olarak 16 Mayıs 1985'te 3205 sayılı yasayla
değiştirildi.
TSE'nin amacı her türlü mal ve hizmetin standartlarını
belirlemek, bu standartlara uyulmasını sağlamaktır. TSE bu amaçla araştırmalar
yürütür, yayınlar gerçekleştirir ve uluslararası kurumlarla işbirliği içinde
çalışır. Türkiye'de yalnızca TSE tarafından kabul edilen standartlar "Türk
Standardı" adını alır. Bu standartlara uyulması, ilgili bakanlığın onayı ile
zorunlu kılınabilir. TSE mali, yönetsel ve teknik bakımlardan Yüksek Denetleme
Kurulu'nun denetimine bağlıdır.
Enstitü başkanı kuruluşun üyeleri
arasından Genel Kurul'ca üç yıl için seçilir ve Yönetim Kurulu'na da başkanlık
eder. Her yıl mayısta olağan toplanan Genel Kurul, TSE'nin en yüksek karar
organıdır. Teknik Kurul, TSE'nin hazırladığı standartları kabul eder ve
bunlardan uyulması zorunlu olanları belirler. TSE'nin yürütme organı olan
Yönetim Kurulu bir başkan ve dört üyeden oluşur; bu kurul bütçeyi, çalışma
programını, tüzük taşanlarını, yönetmelikleri hazırlayarak Genel Kurul'a sunar
ve genel sekreteri atar. Denetleme Kurulu enstitünün hesaplarını ve ilgili
işlemlerini denetler; bu organın üyeleri de Genel Kurul üyeleri arasından
seçilir. TSE'nin uzmanlık kurullarım hazırlık grupları, özel daimi komiteler ve
teknik komiteler oluşturur; ana hizmet birimleri ise Standart Hazırlama Dairesi
Başkanlığı, Kalite Kontrol ve Belgelendirme Dairesi Başkanlığı, Laboratuarlar
Dairesi Başkanlığı ve Planlama Dairesi Başkanlığı'dır. (Ana Britannica-Cilt
21)
ÜRÜN BELGELENDİRME ÇALIŞMALARI
Türk
Standartlarının sanayide yaygın olarak kullanılmasında ve Türk tüketicisinin
bilinçlendirilmesinde çok önemli bir rolü olan TSE Marka Sistemi, ilk uygulamaya
konulduğu 1964 yılından itibaren giderek artan bir gelişme hızı göstererek,
tüketicinin benimsediği ve bugün için yıllık satış tutarı yaklaşık 150 milyon
YTL'nın üzerinde madde ve mamulü kapsayan bir güvenlik şemsiyesi niteliği
kazanmış bulunmaktadır.
TSE'NİN GÖREVLERİ
1. Her türlü
standardı hazırlamak ve hazırlatmak.
2. Enstitü bünyesinde veya hariçte
hazırlanan standartları tetkik ve uygun bulduğu takdirde Türk Standartları
olarak kabul etmek.
3. Kabul edilen standartları yayınlamak ve ihtiyarî olara
uygulanmalarım teşvik, etmek, zorunlu olarak yürürlüğe konmalarında fayda
görülenleri ilgili bakanlığın onayına sunmak.
4. Özel ve resmi sektörün
talebi üzerine standartları ve projelerini hazırlamak ve mütalaa vermek,
5.
Standartlar konusunda her türlü bilimsel ve teknik incelemelerle araştırmalarda
bulunmak, yabancı memleketlerdeki benzeri çalışmaları takip etmek, uluslararası
ve yabancı standart kurumları ile ilişkiler kurmak ve bunlarla işbirliğinde
bulunmak.
6. Üniversiteler ve diğer bilimsel, teknik kurum ve kuruluşlarla
işbirliği sağlamak, standardizasyon konularında yayın yapmak, ulusal ve
uluslararası standartlardan arşivler meydana getirmek ve ilgililerin
faydalanmalarına sunmak.
7. Standartlarla ilgili araştırma maksadıyla ve
ihtiyarî standartların uygulanmasında kontrol için laboratuarlar kurmak, resmî
veya özel sektörün talep edeceği teknik çalışmaları yapmak ve rapor
vermek.
8. Yurtta standart işlerini yerleştirmek ve geliştirmek için
elemanlar yetiştirmek ve bu maksatla kurslar açmak, seminerler düzenlemek.
9.
Standartlara uygun ve kaliteli üretimi teşvik edecek her türlü çalışmaları
yapmak ve bunlarla ilgili belgeleri düzenlemek,
10. Metroloji ve kalibrasyon
ile ilgili araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmak ve gerekli laboratuarları
kurmak.
