Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturma-dan bir arada bulunmasıyla meydana gelen mad-delere karışım denir.
Karışımlar görünümlerine göre iki çeşittir:
1-Heterojen Karışımlar (Adi Karışımlar): Karışımı oluşturan maddeler karışımın her tarafına eşit miktarlarda dağılmaz.
Örnek: (tebeşir tozu+ su), (zeytinyağ+su)
Süt, ayran, toprak, beton, sis….
A- Süspansiyon (katı- sıvı)
Bir katının sıvı içerisinde çözünmeyip, parçacıklar (asılı)halinde kalmasıyla oluşan karışımlardır. Ör-nek: ayran, pişmiş türk kahvesi, çamurlu su, te-beşirli su, hoşaf, taze sıkılmış meyve suyu, kan.
B- Emülsiyon (sıvı- sıvı)
Bir sıvının başka bir sıvı içerisinde çözünmeden kalmasıyla oluşan karışımlardır. Örnek: zeytinyağ-su, benzin-su, süt…
C- Aerosol (sıvı- gaz)
Bir sıvının gaz ile oluşturduğu heterojen karışım-lardır. Örnek: deodorantlar, sis, spreyler…
Heterojen Karışımların Özellikleri:
1- Heterojen özellik gösterirler.
2- Bulanık görünürler.
3- Dipte çökelti oluştururlar.
4- Genellikle tanecikleri gözle görülür.
5- Fiziksel yolla (süzme) ayrılırlar.
2-Homojen Karışımlar (Çözeltiler): Karışımı oluşturan maddeler, karışımın her tarafına eşit olarak dağılmışlardır.
Örnek: bronz, çelik, sirke, hava, tuzlusu
Çözeltiler fiziksel hallerine bağlı olarak katı, sıvı veya gaz halde bulunabilirler.
A- Katı-Katı çözeltiler:
Alaşımlar =metal+metal
B- Sıvı çözeltiler:
Sıvı- Katı: burun damlası, şerbet
Sıvı- Sıvı: kolonya, sirke
Sıvı- Gaz: gazoz, deniz suyu
C- Gaz çözeltiler:
Gaz- gaz çözeltiler= hava, doğalgaz...
Homojen Karışımların Özellikleri
1- Homojendirler
2- Dipte çökelti oluşturmazlar.
3- Berrak görünüşlüdürler.
4- Tanecikleri gözle görülmez.
5- Süzme ile ayrılmazlar.
6- Belirli erime, kaynama noktaları yoktur. Çözünen madde miktarı arttıkça kaynama nok. yükselir, donma nok. azalır.
ÇÖZELTİLER (HOMOJEN KARIŞIMLAR)
Çözeltiler iki kısımdan oluşur:
Çözücü madde Çözünen madde
(katı,sıvı,gaz (sıvıdır: su, alkol, eter, olabilir.) tiner, benzin vb.)
Su + Tuz………..Tuzlusu
Çözen ve çözünen madde miktarına göre çözeltiler :
1- Seyreltik Çözelti: Bir başka çözeltiye göre; Çözünen madde miktarı az, çözen madde miktarı ( çözücü) fazla olan çözeltilerdir.
(Ör: 100gr su+ 1 gr şeker çözeltisi, 100gr su+ 10 gr şeker çözeltisine göre seyreltiktir.)
2-Derişik Çözelti: Bir başka çözeltiye göre; Çözünen madde miktarı fazla, çözücüsü az olan çözeltilerdir.
(Ör: 100gr su+ 15 gr şeker çözeltisi, 100gr su+ 5 gr şeker çözeltisine göre derişiktir.)
Seyreltik çözeltiler derişik hale getirilebilir. Bu-nun için:
Çözücü (sıvı) buharlaştırılır
Çözünen eklenir
Çözelti soğutulur
Derişik çözeltileri seyreltik hale getirmek için;
Çözücü eklenir.
Çözünebilen madde miktarına göre çözeltiler:
1- Doymuş Çözelti: Belli bir sıcaklıkta çözebileceği kadar çözüneni içeren çözeltilerdir.
2- Doymamış Çözelti: Belli bir sıcaklıkta, çözebileceğinden daha az çözünen içeren çözeltilerdir.
3- Aşırı Doymuş Çözelti: Çözebileceğinden da-ha fazla madde bulunduran çözeltilerdir.(heterojen görünürler.)
Elektrik akımını iletmelerine göre çözeltiler:
1-İletken (elektrolit) Çözeltiler: İçerisinde + ve -- yüklü iyon bulunduran çözeltiler elektrik akımını iletir. Ör: sirkeli, asitli, tuzlu, limonlu su
2- İletken olmayan ( Elektrolit olmayan) Çözelti: İçerisinde moleküller bulunur. İyon
yoktur. Bu yüzden iletken değildir. Ör: alkollü su, şekerli su, üre, kolonyalı su, safsu.)
ÇÖZÜNÜRLÜK
Belli sıcaklıkta ve basınçta 100gr çözücü içinde çözünebilen maksimum madde miktarına çözünürlük denir. Çözünürlük, katı, sıvı, gaz maddeler için ayırt edici bir özelliktir.
Çözünürlüğe Etki Eden Faktörler:
1- Basınç: Gazların çözünürlüğü basınç arttıkça artar. Basınç, katı ve sıvılarda çözünürlüğe etki etmez.
2- Sıcaklık: Katı ve sıvılarda çözünürlük, sıcaklıkla doğru orantılıdır. Gazlarda ters orantılıdır.Örneğin Karadeniz de oksijen miktarı akdenizden daha çoktur.çünkü deniz suyu soğuktur.
3- Çözücü türü: Örneğin tuz suda çözünürken, yağda çözünmez. Şeker suda çözünürken, alkolde çözün-mez.
Çözünürlük Hızına etki Eden Faktörler: Çözünürlük hızı;
1- Sıcaklık: Sıcaklıkla doğru orantılıdır.
2- Çözünenin temas yüzeyini artırırsak artar.
3- Karıştırma, çalkalama ile doğru orantılıdır.
4- Çözünen cinsi (Tuz ve şeker su içinde farklı hızlarda çözünür.)
Çözünürlük= Madde miktarı/100 ml
ELEMENT, BİLEŞİK VE KARIŞIMLARIN KARŞILAŞTIRILMASI
ELEMENT
Saf maddelerdir.
Kendine özgü öz kütlesi vardır.
Fiziksel veya kimyasal yöntemlerle basit maddelere ayrışmaz.
Homojendir.
Kendilerine özgü E.N, K.N vardır.
Yapıtaşı atomdur.
Aynı cins atomlardan oluşur.
Sembolle gösterilir.
BİLEŞİK
Saf maddelerdir.
Kendine özgü öz kütlesi vardır.
Kimyasal yöntemlerle ayrışır. (elektroliz, ısıtma)
Homojendir.
Kendilerine özgü E.N, K.N vardır.
Yapıtaşı moleküldür.
Farklı cins atom, aynı cins moleküllerden oluşur.
Formüllerle gösterilir.
Elementlerin sabit oranlarda birleşmesiyle oluşur.
Elementler özelliklerini kaybeder.
KARIŞIM
Saf değillerdir.
Sabit öz kütlesi yoktur.
Fiziksel yöntemlerle ayrışır. (süzme, eleme,damıtma)
Homojen veya heterojendir.
EN, KN belirgin değildir.
Yapıtaşı atom veya molekül-dür.
Farklı cins atom ve moleküller-den oluşur.
Belli formülleri yoktur.
Karışımı oluşturan maddeler arasında belirli oran yoktur. Her oranda karışabilirler.
Karışımı oluşturan maddeler özelliklerini kaybetmezler. |
